Πώς φτιάχνω σκληρό βούτυρο και πώς φτιάχνω μαλακό βούτυρο? – Από ποιούς παράγοντες εξαρτώνται τα ρεολογικά χαρακτηριστικά του βουτύρου?
Φτιάχνω μαλακό βούτυρο ή φτιάχνω σκληρό βούτυρο – Το λίπος του βουτύρου αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα ο οποίος θα καθορίσει τα ρεολογικά χαρακτηριστικά του βουτύρου
Το βούτυρο μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι ένα γαλάκτωμα του τύπου Νερό σε Λίπος, [water-in-oil (W/O)].
Ένας από τους τρόπους παρασκευής του βουτύρου αποτελεί και το χτύπημα (απόδαρση) (churning) της κρέμας, ή του γάλακτος.
Δείτε: Απόδαρση ή κτύπημα του γάλακτος και της κρέμας – Να πώς φτιάχνεται το βούτυρο
Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, σε 100g βουτύρου, μια μέγιστη ποσότητα, 18g Νερού, βρίσκεται σε μια ελάχιστη ποσότητα 80g λίπους.
Τα χαρακτηριστικά του λίπους, λοιπόν, θα καθορίσουν την ρεολογική συμπεριφορά του βουτύρου.
Η συνεκτικότητα (consistency), η δομή (texture), η σκληρότητα, (firmness) και η ικανότητα του βουτύρου να απλώνεται, (spreadability), θα εξαρτηθούν, από όλες, εκείνες τις παραμέτρους, οι οποίες συνθέτουν την κρυσταλλοποίηση του λίπους του βουτύρου.
Φτιάχνω σκληρό βούτυρο ή φτιάχνω μαλακό βούτυρο? Το παραγόμενο είδος του βουτύρου θα εξαρτηθεί από την χημική σύνθεση του λίπους του βουτύρου
Το βούτυρο περιέχει πληθώρα λιπαρών οξέων.
Καθένα από αυτά, τα λιπαρά οξέα, έχει διαφορετικό σημείο τήξης (Σ.Τ.), (melting point).
Δείτε: 6 βασικά πράγματα πού πρέπει να ξέρετε για το βούτυρο
Ένα μαλακό βούτυρο περιέχει, συνήθως, υψηλές ποσότητες λιπαρών οξέων, τα οποία έχουν χαμηλό σημείο τήξης.
Σε αντίθεση, ένα σκληρό βούτυρο περιέχει, συνήθως, υψηλές ποσότητες λιπαρών οξέων, τα οποία έχουν υψηλό σημείο τήξης.
Ποιός είναι ο ρόλος της διατροφής των ζώων?
Η διατροφή, των ζώων, θα παίξει σημαντικό ρόλο στα ρεολογικά χαρακτηριστικά του παραγομένου βουτύρου.
Τα λιπαρά οξέα, του γάλακτος, τα οποία αποτελούνται από 4 έως 10 (14) άτομα άνθρακα, συντίθενται στον μαστό του ζώου.
Τα λιπαρά οξέα, του γάλακτος, τα οποία αποτελούνται από 17 και άνω άτομα άνθρακα μεταφέρονται, στο γάλα, απευθείας, από το αίμα.
Αυτό σημαίνει ότι, μέσω της διατροφής των ζώων, εμείς μπορούμε να αυξήσουμε, ή να μειώσουμε τα μακριάς αλυσίδας λιπαρά οξέα, στο γάλα.
Δείτε: Γιατί όλα τα τυριά έχουν την ίδια γεύση? Μέρος 1ο
Τα διάφορα διατροφικά συμπληρώματα, τα οποία περιέχουν συμπυκνώματα, [όπως, σπόρους, πλούσιους σε λίπος (oilseeds)], θα αυξήσουν τις ποσότητες των ακόρεστων λιπαρών οξέων, στο γάλα.
Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα έχουν χαμηλό σημείο τήξης.
Έτσι, το βούτυρο το οποίο παράγεται από το γάλα των ζώων, τα οποία διατρέφονται με διατροφικά συμπληρώματα θα είναι ένα μαλακό βούτυρο.
Γενικά, όσο μεγαλύτερες είναι οι ποσότητες των ακόρεστων λιπαρών οξέων, στο γάλα, τόσο, μεγαλύτερη θα είναι η ικανότητα, αυτού, του βουτύρου να απλώνεται σε μια επιφάνεια, (spreadability).
Φτιάχνω σκληρό βούτυρο ή μαλακό βούτυρο? Το παραγόμενο είδος του βουτύρου θα εξαρτηθεί και από την εποχή του έτους
Το καλοκαίρι, τα λιπαρά στο γάλα περιέχουν, συγκριτικά, υψηλές ποσότητες ακόρεστων λιπαρών οξέων.
Προηγουμένως, εμείς αναφέραμε ότι αυτά τα λιπαρά οξέα έχουν χαμηλό σημείο τήξης.
Έτσι, το καλοκαίρι, παράγεται, συγκριτικά, ένα μαλακότερο βούτυρο.
Τον χειμώνα, τα λιπαρά στο γάλα περιέχουν, συγκριτικά, υψηλές ποσότητες κορεσμένων λιπαρών οξέων.
Αυτά, τα λιπαρά οξέα, έχουν υψηλό σημείο τήξεως.
Έτσι, τον χειμώνα, παράγεται, συγκριτικά, ένα σκληρότερο βούτυρο.
Φυσική ωρίμανση της βουτυροκρέμας – Ποιός είναι ο ρόλος της φυσικής ωρίμανσης της βουτυροκρέμας, όταν εγώ φτιάχνω σκληρό βούτυρο ή όταν εγώ φτιάχνω μαλακό βούτυρο?
Σε ποιά θερμοκρασία θα πρέπει εγώ να ψύξω την βουτυροκρέμα πριν την χτυπήσω?
Έχουμε, ήδη, μιλήσει για την φυσική ωρίμανση της βουτυροκρέμας, μέσω, της διαδικασίας, της θερμοκρασιακής ακολουθίας (temperature sequence).
Δείτε: Να πώς γίνεται η ωρίμανση της βουτυροκρέμας
Η αρχική (1η θερμοκρασιακή ακολουθία) ψύξη της βουτυροκρέμας, κατευθείαν, σε χαμηλές θερμοκρασίες, (για παράδειγμα 6 με 8°C), προωθεί την παρασκευή ενός μαλακού βουτύρου.
Η αρχική, (1η θερμοκρασιακή ακολουθία) ψύξη της βουτυροκρέμας, κατευθείαν, σε μη χαμηλές θερμοκρασίες, (για παράδειγμα, 19 με 21°C), προωθεί την παρασκευή ενός σκληρού βουτύρου.
Προσοχή!
Εάν, εμείς ψύξουμε την κρέμα, (π.χ. όλη την νύχτα), απευθείας, σε χαμηλή θερμοκρασία (για παράδειγμα 4 με 5°C), και το πρωί ξεκινήσουμε το χτύπημα, αυτής, της κρέμας, τότε, το παραγόμενο βούτυρο, θα είναι πολύ συνεκτικό και η ικανότητα, αυτού, του βουτύρου να απλώνεται σε μια επιφάνεια, (spreadability), θα είναι, επίσης, πολύ μικρή.
Πόσο γρήγορα θα πρέπει εγώ να ψύξω την βουτυροκρέμα πριν την χτυπήσω?
Ο ρυθμός ψύξης της βουτυροκρέμας, θα επηρεάσει τα ρεολογικά χαρακτηριστικά, και την μικροδομή του παραγόμενου βουτύρου.
Βραδεία ψύξη της βουτυροκρέμας
Όταν, η ψύξη είναι βραδεία, τότε, το βούτυρο, το οποίο, παρασκευάζεται είναι, συγκριτικά, μαλακό.
Ταχεία ψύξη της βουτυροκρέμας
Όταν, η ψύξη είναι ταχεία, τότε, το παραγόμενο βούτυρο είναι, συγκριτικά, σκληρό.
Φτιάχνω σκληρό βούτυρο ή φτιάχνω μαλακό βούτυρο? Πόσο πολύ θα επηρεάσει, η μάλαξη του βουτύρου, το είδος του παραγομένου βουτύρου?
Η επακόλουθη ψύξη, του βουτύρου, η οποία ακολουθεί την παρασκευή του βουτύρου, έχει ως συνέπεια, την σημαντική αύξηση της σκληρότητας, του βουτύρου.
Αυτό οφείλεται, στην περαιτέρω ανάπτυξη, του 3 διάστατου δικτύου του κρυσταλλοποιημένου λίπους στο βούτυρο.
Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται setting.
Εάν, στην φάση αυτή, το βούτυρο υποβληθεί σε μάλαξη, τότε, το κρυσταλλικό δίκτυο θα διασπαστεί, και η σκληρότητα του βουτύρου θα ελαττωθεί σημαντικά.
Πού θα πρέπει να αποθηκεύω το βούτυρο μετά την αρχική μάλαξη?
Προσοχή!
Το βούτυρο θα πρέπει να έχει αποθηκευτεί σε χαμηλές θερμοκρασίες για κάμποσες ημέρες, πριν ”ξαναδουλευτεί”.
Το ”ξαναδούλεμα” (reworking), του βουτύρου, έχει νόημα, όταν, γίνεται, σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Εάν το ”δούλεμα” γίνει σε υψηλές θερμοκρασίες, τότε, τμήμα του κρυσταλλικού δικτύου θα έχει ήδη ”λιώσει”.
Έτσι, κατά την διάρκεια της επακόλουθης περαιτέρω αποθήκευσης, θα λάβει χώρα ανακρυσταλλοποίηση του λίπους.
Ως αποτέλεσμα, το βούτυρο θα ανακτήσει την αρχική σκληρότητά του.
Η περιεκτικότητα σε υγρασία του βουτύρου είναι ο παράγοντας, τον οποίο, εγώ θα πρέπει να προσέξω όταν φτιάχνω σκληρό βούτυρο ή όταν φτιάχνω μαλακό βούτυρο
Όταν, στο βούτυρο, αυξάνεται η περιεκτικότητα σε νερό, τότε, η αναλογία, μεταξύ, στερεάς και υγρής φάσης, (υγρή φάση = νερό + υγρό λίπος) μετατοπίζεται.
Στην περίπτωση, αυτή, ευνοείται, συνολικά, η υγρή φάση του βουτύρου.
Έτσι, καθώς, το κλάσμα του κρυσταλλωμένου λίπους μειώνεται, το προϊόν γίνεται πιο μαλακό.
Η περιεκτικότητα του βουτύρου σε αέρα
Το βούτυρο, το οποίο, παράγεται με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο, περιέχει, συνήθως, 5-7% (v/v) αέρα.
Δείτε: Φτιάχνω βούτυρο και ξινόγαλα με παραδοσιακό τρόπο
Ωστόσο, εάν, το προϊόν παρασκευάζεται, υπό κενό, τότε, η περιεκτικότητα, του βουτύρου, σε αέρα μειώνεται σε μεγάλο βαθμό.
Όταν, το βούτυρο παρασκευάζεται, υπό κενό, τότε, η περιεκτικότητα, του βουτύρου, σε αέρα είναι, περίπου, 0.5% (v/v).
Γενικά, η υψηλή περιεκτικότητα, του βουτύρου, σε αέρα, θα κάνει, αυτό, το βούτυρο λιγότερο σκληρό.
Αλλά, η υψηλή περιεκτικότητα, του βουτύρου, σε αέρα, θα ελαττώσει την ικανότητα, αυτού, του βουτύρου να απλώνεται (spreadability), ειδικά, όταν, αυτό, το βούτυρο εξέρχεται, από το ψυγείο.
Ένα βούτυρο με υψηλή περιεκτικότητα σε αέρα, θα έχει την τάση να θρυμματίζεται, όταν, αυτό, το βούτυρο εξέρχεται από το ψυγείο.
Φτιάχνω βούτυρο – Το εάν το βούτυρο θα γίνει σκληρό ή μαλακό θα εξαρτηθεί και από τις συνθήκες αποθήκευσης
Εμπειρικά, ξέρουμε ότι, όσο, μικρότερη, είναι η θερμοκρασία αποθήκευσης του βουτύρου, τόσο, σκληρότερο, είναι αυτό, το βούτυρο.
Αποθήκευση του βουτύρου σε κυμαινόμενες θερμοκρασίες
Ωστόσο, μια προσωρινή αύξηση της θερμοκρασίας αποθήκευσης (για παράδειγμα, από 8 σε 20°C), φαίνεται να αυξάνει την σκληρότητα του βουτύρου.
Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό?
Μια προσωρινή αύξηση της θερμοκρασίας αποθήκευσης, έχει ως αποτέλεσμα, την τήξη του κλάσματος των τριγλυκεριδίων, τα οποία, έχουν χαμηλό σημείο τήξης.
Έτσι, όταν, η θερμοκρασία αποθήκευσης μειωθεί ξανά, το υγρό, πλέον, λίπος, θα προσροφηθεί στην επιφάνεια των υπολοίπων κρυστάλλων, και τελικά, αυτό, το υγρό λίπος, θα κρυσταλλωθεί.
Με τον τρόπο, αυτό, στο βούτυρο, θα σχηματιστούν μεγαλύτεροι κρυστάλλοι, από αυτούς, οι οποίοι υπήρχαν πριν.
Αυτοί, οι νέοι κρύσταλλοι, θα ενισχύσουν το 3 σδιάστατο κρυσταλλικό πλέγμα, και η σκληρότητα του βουτύρου θα αυξηθεί.
Φτιάχνω μαλακό βούτυρο ή σκληρό βούτυρο – Ποιοί άλλοι παράγοντες θα επιδράσουν στα ρεολογικά χαρακτηριστικά του βουτύρου?
Η σκληρότητα του βουτύρου εξαρτάται και από το μέγεθος των λιποσφαιρίων του γάλακτος.
Λιποσφαίρια μεγάλου μεγέθους, συγκριτικά, με λιποσφαίρια μικρού μεγέθους, προωθούν την παρασκευή μαλακού βουτύρου.
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ
Δείτε περισσότερα
Relations between crystallisation mechanisms and microstructure of milk fat. Wiking, L., V. De Graef, M. Rasmussen, and K. Dewettinck. 2009. Int. Dairy J. 19:424–430.
Modeling the rheological properties and structure of colloidal fat crystal networks. Tang, D., and A. G. Marangoni. 2007. Trends Food Sci. Technol. 18:474–483.
Crystallization mechanisms in cream during ripening and initial butter churning. Buldo, P., J. J. Kirkensgaard, and L. Wiking. 2013. J. Dairy Sci. 96:6782–6791.
Polymorphism, microstructure and rheology of butter. Effects of cream heat treatment. Ronholt, S., J. J. Kirkensgaard, T. B. Pedersen, K. Mortensen, and J. C. Knudsen. 2012. Food Chem. 135:1730–1739.
Crystallization in emulsions. Coupland, J. N. 2002. Curr. Opin. Colloid Interface Sci. 7:445–450.
Facebook Comments